Toplumsal Sorunlar için Davranış Değişim Modeli

Ani ortaya çıkan ve ezberleri bozan bir kriz olan Covid-19 pandemisi ile birlikte, krize çözüm sağlamanın farklı perspektiflerden yararlanarak, disiplinlerötesi bir çalışma gerektirdiği su götürmez bir gerçek olmuştur. 

Dr. Selenga Gürmen ve Prof. Dr. Pınar Mengüç, bir önceki yazılarında toplumu hiyerarşik bir yapıda, hiyerarşiler arasında etkileşim olan, işlevsel ve çeşitli modlarla müdahaleye açık bir sistem olarak kurgulamıştır. Modelde bahsi geçen kültürel bağlamda, yaşanılan duruma verilen tepki, toplumun geçmişinin verdiği tepkinin benzeri olduğu görülür. 

Modele göre, sistemin yapısı hiyerarşi ve sınırları içerir. Liderlik ise değişim aktörlerine, yani mevcut durumda bilim kurullarına tekabül eder. Bu noktada, dönüştürücü liderlik ile olumlu örnek oluşturup rol model olan bilgili ve etkili ebeveynler arasında benzerlik kurulmuştur. Modelde, diğer kontrol modları olarak duygu, düşünce ve davranış modları ele alınmıştır. 

Duygu modunda, kaygının ne çok yüksek ne de çok düşük olması gerektiğine vurgu yapılmıştır. Önlem almak için ise, önlemin işe yarayacağına olan inancın öneminden bahsedilmiştir. Düşünce modunda, sorunun sorun olarak tanımlanmasının davranış değişikliğindeki elzem rolüne değinilmiştir. Değişimin sorumluluğu ise değinilen bir diğer husustur. 

Davranış modu, insanlara neyin anlatıldığından ziyade, insanların neyi anladığının önemi vurgulanmıştır. Yazıda son olarak değinilen konu ise bu modların toplumda kimler tarafından, nasıl ve ne kadar düzenleneceğidir. 

Bu noktada dönüştürücü ve saygın liderlerin varlığı büyük önem taşır. Çözümlerde, toplumu ayrıştırıcı değil, birleştirici bir yol izlenerek her kesime hitap edilmelidir. Liderin, topluma bilgiyi etkili ve tutarlı olarak aktararak, bilimin ışığında duygu, düşünce ve davranış modellerine dikkat çekmesi önem arz etmektedir.